Time series as image [Kor]
Hatami et al. / Classification of Time-Series Images Using Deep Convolutional Neural Networks / ICMV 2017
1. Problem definition
์ด ๋ ผ๋ฌธ์์ ๋ค๋ฃจ๋ ์ฃผ๋ ๋ฌธ์ ๋ ์๊ณ์ด ๋ถ๋ฅ (Time-series Classification) ์ ๋๋ค. ๋จ๋ณ๋ ์๊ณ์ด์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅผ ์ ๋ ฅ๋ฐ์ ํด๋น ์๊ณ์ด์ ๊ฐ์ ์นดํ ๊ณ ๋ฆฌ ์ค ํ๋๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ฒ ๋๋ฉฐ ์ ํจ์๋ฅผ ํ์ตํ๊ฒ๋ฉ๋๋ค. ํ์ต๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ตํ์ง ์์ ์๊ณ์ด์ ๋ํด ์นดํ ๊ณ ๋ฆฌ ๋ถ๋ฅ๊ฐ ์๋๋ ์ผ๋ฐํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค.
2. Motivation
Convolutional Neural Networks (CNN)์ ๊ฒ์ธตํ๋ ํน์งํํ์ ํตํ์ฌ ์ด๋ฏธ์ง ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ์ธ์ ๋ฌธ์ ์์ ์์ฒญ๋ ์ฑ๋ฅํฅ์์ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฑ๊ณต์ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ฌ ๋ฌธ์ ๋ค์๋ ์ ์ฉ๋์ด ๋ง์ ๋ฐ์ ์ ์ด๋ฃจ์์ง๋ง, ์๊ณ์ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก 1์ฐจ์์ ์ ํธ๋ก ๊ฐ์ฃผํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ์ด ์ฝ์ง ์์์ต๋๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด 1์ฐจ์ ํฉ์ฑ๊ณฑ ์ฐ์ฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง ์ด ๋ ผ๋ฌธ์์๋ 1์ฐจ์ ์ ํธ๋ฅผ 2์ฐจ์์ ์ด๋ฏธ์ง Recurrence Plot (RP)๋ก ๋ณํํ๊ณ 2์ฐจ์ ํฉ์ฑ๊ณฑ์ฐ์ฐ์ ์จ์ ํ ํ์ฉํ๊ณ ์ ํฉ๋๋ค.
Related work
๋ฆฌ๋ทฐ๋ฅผ ํ๋ 2021๋ ์์ ์์ CNN์ ์ฅ๋จ์ , ๋์๊ณผ ๋ค์ํ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ํด์๋ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์์๊ณ ์ ์๋ ค์ ธ ์์ต๋๋ค. ๋๋ฌธ์ ์ด ๋ ผ๋ฌธ์ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด์ RP์ ๋ํ ์ดํด๊ฐ ์ฃผ๊ฐ ๋ฉ๋๋ค. RP๋ ์๊ฐํ ๋๊ตฌ๋ก์ M์ฐจ์์ ๋ณํ์์ ํ์์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ฉฐ 2์ฐจ์์ ํ๋ ฌ๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ค ์๊ณ์ด์ด ์ฃผ์ด์ก์๋ ์ด ํ๋ ฌ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค.
๊ธธ์ด์ ์๊ณ์ด ์์ ๊ณต๊ฐ๊ถค๋ ๋ ๊ฐ ์ ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง 2์ฐจ์ ๋ฒกํฐ๋ก ์ ์๋๊ณ RP ํ๋ ฌ์ ๊ฐ ์์๋ ์ด ๊ณต๊ฐ๊ถค๋ ๊ฐ์ ์ฐจ๊ฐ์ ๋ ฅ์ผ๋ก ์ฃผ์ด์ก์๋ ๋จ์ ๊ณ๋จ ํจ์(Heaviside function)์ ์ถ๋ ฅ์ผ๋ก ์ ์๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ ์ญ์น๊ฐ ์ดํ์ธ ๊ฒฝ์ฐ 1๋ก ํ์ฑํ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋จ์ ๊ณ๋จ ํจ์๋ ์ฐ์์ ์ธ ๊ฐ๋ณํ๋ฅผ ์ด์ฐํํ๊ณ ์ด๋ ์ก์ค๋ก ์ ์๊ณ์ด์ ์ก์์ ๋ฌด์ํ๋ ์ ๋๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค.
์ด๋ ๊ฒ ๋ณํ๋ RP๋ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๊ฐ์ง ์ฃผ๊ธฐ์ฑ๋ฑ์ ์๊ฐ์ ํจํด์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค.
์ ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ ์์ผ์๋ก ๊ถค๋๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฌ๋ฉฐ ์ด๋์ด ์ฒญ์์ผ์๋ก ๊ทธ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๊ฒ ํํ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๋ํ์ ์ธ ์๊ฐ์ ํจํด์ ์ดํด๋ณด๋ฉด
RP ํ๋ ฌ์ ๋๊ฐ์ฑ๋ถ์ ๊ถค๋ ์์ ๊ณผ์ ์ฐจ์ด๊ธฐ์ ํญ์ 0์ผ๋ก ์ด๋์ด์ฒญ์์ผ๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค.
๋๊ฐ ์ฑ๋ถ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ฐ์๊ณผ ์ขํ๋จ์ ๋์นญ์ ์ ๋๋ค.
ํน์ ์์น์์ ์ํ ํน์ ์์ง์ผ๋ก ๊ธธ๊ฒ ๋ํ๋ ์ ์์ ์ ํด๋น ์์น์์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ์์น์ ์์ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ณํ (์์น๊ณผ ํ๋ฝ)๊ฐ ํํ๋ฉ๋๋ค.
์ฐ์๋จ์ ์ ์์ ๊ฐ๊น์ด ์๊ฐ๋ด์ ๊ถค๋๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ฌํ๋ค๋๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ ์ฐํ๋จ์ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋จผ ๊ถค๋๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ฌํจ์ ๋ํ๋ด๊ฒ ๋ฉ๋๋ค.
๋๋ฒ์งธ ๊ทธ๋ผ์ฒ๋ผ ์ข์๋จ์์ ์ฐํ๋จ์ผ๋ก ์ ์ ๋๊ฐ์ ์ ์๊ฐ์ ํ๋ฆ์ ๋ฐ๋ผ ๊ถค๋๊ฐ ๋ฐ๋์ผ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ค.
๊ฐ์ ๋ชจ์์ด ์๊ฐ์ถ์ฌ์ด์ ๋ฐ๋ณต๋๋ฉด ํด๋น ํจํด์ ์ฃผ๊ธฐ์ฑ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค.
์ด์ฒ๋ผ RP๋ ์๊ณ์ด๋ด์ ๋ณด์ด๋ ์ฌ๋ฌ ๋์ ์ธ ๋ณํ๋ค์ ์๊ฐ์ ์ธ ํจํด์ผ๋ก ํํ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.
Idea
์ด๋ฌํ RP์ CNN์ด ๊ฒฐํฉ์ ๋ค์ํ ํจํด์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, CNN์ ์ด๋ค ์ด๋ฏธ์ง์์์ ๊ฐ์ฒด์ ๊ณต๊ฐ์ ์ด๋๋ณํ์ ๋ํด ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ๊ฐ์ฒด์ ์กด์ฌ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ง์ ์๊ณ์ด์์ ํน์ ํจํด์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์๊ฐ์ ์กด์ฌํ ๋ ์๊ฐ ๋ณํ์ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ํ์ง๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์๊ณ์ด ๋ถ๋ฅ์์ ์ฑ๋ฅ์ ๋์ผ ์ ์๋ ์์๊ฐ ๋ ์ ์์ต๋๋ค.
3. Method
RP๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ๋๋ฉด ๊ทธ์ธ ๋๋จธ์ง๋ ๋จ์ํ ์ ํ ์ ์ธ ๋ถ๋ถ์ ๋ถ๊ณผํฉ๋๋ค.
๋ชจ๋ธ ๊ตฌ์กฐ
๋จผ์ ๋ ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ํด์ ๋ณด๋ฉด 2์ธต์ ํฉ์ฑ๊ณฑ ๋ธ๋ก์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ํ ์ธต์ ํฉ์ฑ๊ณฑ ์ฐ์ฐ, ํตํฉ์ธต, ๋น์ ํ ํ์ฑํจ์๊ฐ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์๊ณ์ด๋ฐ์ดํฐ๊ฐ RP๋ก ๋ณํ๋์ด 2๊ณ์ธต์ ํฉ์ฑ๊ณฑ์ ํต๊ณผํ๊ณ ๋๋ฉด ๋ง์ง๋ง ์ธต์ ์ฑ๋์ฌ์ด์ฆ ํฌ๊ธฐ์ ์ ์ฌ๋ณ์ ๊ณต๊ฐ์ ๋งตํ๋๊ฒ ๋๊ณ ์ดํ์๋ ์์ ์ฐ๊ฒฐ 2๊ณ์ธต์ ํตํด ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ์ํ ๊ฒฐ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋ฐฐ์ฐ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค.
ํ์ต
ํ์ต์ ์ญ์ ํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํตํด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ฐฑ์ ํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์์คํจ์๋ก์ categorical-crossentropy๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ฒ ๋๊ณ ์ต์ ํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ Adam์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐํ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ํ์ต์ , ์ ํจ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ถํ ํ๊ณ ์ ํจ์ ์์ ์ต๋์ฑ๋ฅ์ด ๋์ฌ๋์ ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ํ์ดํผ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ก ๊ณ ์ ํ๊ณ ํ๊ฐ์ ์ ๋ํด ์ฑ๋ฅ์ ์ธก์ ํ์ฌ ๋น๊ตํฉ๋๋ค.
4. Experiment & Result
์คํ ๋จ๋ฝ์์๋ ๋ ผ๋ฌธ์์ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํ ๋ฐ์ดํฐ์ , ๋ถ๋ฅ ์ฑ๋ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ต๋ ๋ชจ๋ธ์ ํํฐ์ ์๊ฐํ RP์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ํด์ ๋ค๋ฃน๋๋ค.
Experimental setup
๋ ผ๋ฌธ์์๋ UCR ์๊ณ์ด ๋ถ๋ฅ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. UCR ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์๋ก๋ค๋ฅธ 85๊ฐ์ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ๊ฐ์ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธธ์ด, ๋ถ๋ฅ๋๋ ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๊ณ์ด์ ๋๋ฉ์ธ์ด ์์ดํฉ๋๋ค. ์ด ์ค 20๊ฐ์ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ๋ํด ํ๊ฐํ์์ต๋๋ค.
์ฑ๋ฅ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ๊ณผ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ผ๋ก 1-NN DTW, Shapelet, Bop, SAX-VSM, TFRP, MCNN, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ GAF-MTF ๊น์ง 7๊ฐ์ ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋น๊ตํ์์ต๋๋ค.
๋น๊ต ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋จผ์ ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ ๋ํด์ฌ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ค์ฐจ์จ์ ๊ตฌํ๊ณ ์ค์ฐจ์จ์ ๋ฐ๋ผ์ ์์๋ฅผ ๋์ดํ๊ณ ์ด๋ 20๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ํ๊ท ์ ์ธ ์์์ 1๋ฑ์ธ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํด์ ๋ณด๊ณ ํ์์ต๋๋ค.
Result
์ ํ๋ 20๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ 7๊ฐ์ ๋น๊ต ๋ชจ๋ธ๊ณผ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ฉฐ ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ด ํ๊ท ์ ์ธ ์์์ ์น๋ฆฌ ํ์์์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ์ฐ์ํจ์ ์ฃผ์ฅํฉ๋๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 4์์ ๋ ํฉ์ฑ๊ณฑ ๋ธ๋ญ์ ํ์ต๋ ํํฐ๋ค์ ์๊ฐํํ์ฌ ์ ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ 3 x 3 ํํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํจ์ผ๋ก ์ต๋ ๊ธธ์ด 5์ ํจํด์ ํ์ฑ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. ์ด ์๊ฐํ๋ฅผ ํตํด์ ์ค์ ๋ก RP์์ ์ด๋ค ํจํด์ ์ฐพ๋ ํํฐ์ธ์ง ์ฐ๊ฒฐ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ 1์ฐจ์ ์ ํธ๋ฅผ ํ์ตํ ๋์ ๋นํด ์ค๋ช ๊ฐ๋ฅํ ์ฅ์ ์ด ์์ต๋๋ค.
5. Conclusion
๋ณธ ๋ ผ๋ฌธ์์๋ ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ํฉ์ฑ๊ณฑ ์ ๊ฒฝ๋ง์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์๊ณ์ด ๋ถ๋ฅ์์ ์ด์ฉํ๊ธฐ ์ํด 1์ฐจ์ ์ ํธ์ธ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ 2์ฐจ์ RP ํ๋ ฌ๋ก ๋ณํํ์์ต๋๋ค. 1์ฐจ์ ์ ํธ์์ ์ ์ฌํ ํจํด์ ์ ๋ ฌ์ ํ๋๊ฒ์ ์ด๋ ค์ด ๋ฌธ์ ์ด๋ RP์ ํฉ์ฑ๊ณฑ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๊ฐ ๋ถ๋ณ์ ํน์ฑ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ ์ฌํจํด์ ์ ๋ ฌ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ด๋์ ๋ ํด๊ฒฐ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ ๋๋ค. ์คํ์ ์ฆ๋ช ์ผ๋ก์ ๊ธฐ์กด์ 1์ฐจ์ ์ ํธ๋ก์ ์๊ณ์ด์ ํํํ ๋ ๋ณด๋ค ์๊ณ์ด ๋ถ๋ฅ ๋ฌธ์ ์์ ๋์ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค.
Take home message
2021๋ ์์ ์ 2017์ ๋ ผ๋ฌธ์ด ๋ค์ ๊ฐ๋จํ๊ณ ๋์ด๋ธ ํ ์ ์์ง๋ง ์ ์ถ๋ ํํ์ ์ธ์ง๋์ ๋นํด ํ์ฌ ์ธ์ฉ์ 208ํ๋ก ๋์๊ฒ์ ๋ณผ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์ 1์ฐจ์ ์ ํธ๋ก ์ต์ํ ์๊ณ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ 2์ฐจ์ ํํ์ผ๋ก ๋ณํํ๋ ์์ด๋์ด ์์ฒด์ ์๋ก์ ๋๋ฌธ์ด ์๋๊น ์๊ฐํฉ๋๋ค.
Author / Reviewer information
Author
๋ฐ์ค์ฐ (Junwoo Park)
KAIST AI
Reviewer
Korean name (English name): Affiliation / Contact information
Korean name (English name): Affiliation / Contact information
...
Reference & Additional materials
Hatami, Nima, Yann Gavet, and Johan Debayle. "Classification of time-series images using deep convolutional neural networks." Tenth international conference on machine vision (ICMV 2017). Vol. 10696. International Society for Optics and Photonics, 2018.
Last updated